Kultura duchowa i społeczna .!

Kaszubi od wiek wieków przywiązywali  dużą wagę do wiary.  Jednym z przejawów tego przywiązania są ,np. Kapliczki i Krzyże przydrożne . Najpopularniejszymi takimi kapliczkami są:

Kapliczka w Czernicy – zbudowana w roku 1998 przedstawia płaskorzeźbę Czarnej Madonny oraz tablicę z napisem : „Panu Bogu Wszechmogącemu z wdzięcznością za obecność Karola Wojtyły podczas wodnych wędrówek po kaszubskiej ziemi w latach 1953-1966. W XX rocznicę pontyfikatu Jana Pawła II-Bruska Wspólnota Parafialna- 16 X 1998.

Kapliczka w Przymuszewie – przedstawia Matkę Boską .

Kapliczki w Lubni – zbudowana w roku 1998 poświęcona w maju.  Przedstawia Pana Jezusa oraz tablicę „ Najświętsze Serce Pana Jezusa zmiłuj się nad nami „ . Znajduję się tam także piękna kapliczka wymurowana z cegły oraz nowa ( z 2001 roku) figurka Matki boskiej .

 Grota ( kapliczka ) w Brusach Jaglie  - znajdująca się w ogrodzie pana Jana Chełmowskiego przedstawiająca Matkę Boską .

   Kaszubi w dalszym ciągu kultywują swoją kulturę i tradycję  czyli :

Język , muzykę , tańce  ,obrzędy  oraz stroje ludowe.  Na terenie kaszub funkcjonuje wiele zespołów folklorystycznych które przedstawiają pieśni , muzykę , tańce oraz obrzędy Kaszubów . W naszej gminie znajdują się dwa zespoły:

- Zespół Pieśni i Tańca  „ Krëbanë” z Brus – zespół ten założył pan Władysław Czarnowski 1981 r. Przez tą grupę przewinęło się ponad 1000 osób chociaż miasteczko liczy mniej niż 4000 ludzi.  Dzięki temu zespołowi kilkadziesiąt osób , zespołów , tancerzy , wokalistów i muzyków  zrobiło karierę . Nie zdołam wymienić wszystkich więc wymienię kilkoro :

- Bubliczki - zespół

- P. Katarzyna Wałdoch – modelka

-P. Izabela Hamerska –śpiewaczka

- P. Wojciech Chylewski – Tancerz

Jeśli chodzi o obrzędy Kaszubów jest ich bardzo wiele od „ Nocy Sobudki” do  Świąt Wielkanocy . Lecz najbardziej znanymi obrzędami są obrzędy związane z Bożym Narodzeniem. Gwiżdże (postniki czyli dzieci ) wędrują (przebrani za: Diabły , Anioły , Pastuszków , duchy czy gwiazdy betlejemskie) po wsiach i kolędują po domach zbierając przy tym albo drobne pieniądze albo słodycze.

 Jedną z najbardziej rozpoznawaną cechą Kaszubów jest ich Język. Kaszubskim posługuje się ponad 50 tyś. osób.

Zabytki piśmiennictwa kaszubsiego .
1582 -Duchowe Pieśnie
1642 - Mały Catechizm
1967- Perykopy smołdzińskie 
1967 - śpiewnik staro kaszubski